رضا خندان، زندانی سیاسی: زندانیان هنگام حمله اسرائیل به زندان اوین در بی‌پناهی مطلق ماندند
رضا خندان، زندانی سیاسی، در نامه‌ای با استناد به مواضع نهادهای حقوق‌بشری، حمله اسرائیل به زندان اوین را مصداق روشن «جنایت جنگی» خواند و روایتی از موج‌های انفجار، دیوارهای فروریخته، زندانیان محبوس پشت درهای قفل‌شده، کشته و زخمی‌شدن ده‌ها نفر و انتقال بازماندگان را ارائه کرده است.
خندان در این نامه که دوشنبه ۲۴ شهریور منتشر شد، نوشت با آغاز موج انفجار، زندانیان «در بی‌پناهیِ مطلق» رها شدند و آژیر خطر و پناهگاهی برای پناه‌گیری وجود نداشت و هیچ پدافندی کار نمی‌کرد.
او با بیان اینکه راه‌پله‌های تنگ بندها با دود و آوار پر شد، درهای ورود و خروج قفل ماند و انتقال مجروحان به بهداری به‌تعویق افتاد، صحنه‌هایی از هراس جمعی از جمله کوبیدن بی‌ثمر بر درهای بسته، موج انفجار که شیشه‌ها و سقف سالن ورزشی را فرو ریخت و زندانیانی که زیر باران ترکش و سنگ زخمی شدند را توصیف کرده است.
این فعال حقوق بشر با تاکید بر اینکه بخشی از زندانیان ناچار شدند در اضطراریِ حیاط را بشکنند تا مجروحان را به بهداری برسانند، از اعزام‌نشدن برخی مصدومان بدحال، مرگ یک زندانی مالی به‌دلیل «رسیدگی‌نشدن به‌موقع» و تیراندازی به زندانیانی که برای نجات جان‌شان به محوطه گریخته بودند نوشته است.
زندان اوین دوم تیر و در جریان جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و جمهوری اسلامی هدف قرار گرفت و جمهوری اسلامی مانع از دسترسی خبرنگاران و شهروندان به محل این رخداد شد.
با این حال، طی نزدیک به سه ماه گذشته شماری از زندانیان سیاسی محبوس در این زندان به بیان مشاهدات خود پس از بمباران اوین پرداختند و اعلام کردند مسئولان زندان از صدها زندانی سیاسی به عنوان «سپر انسانی» بهره بردند.
خندان در بخش دیگری از نامه خود مسئولان قضایی و سازمان زندان‌ها را به «قرار دادن عامدانه شمار زیادی از زندانیان و کارکنان در معرض حمله»، فقدان زیرساخت‌های پدافندی و قفل‌کردن درهای خروجی متهم کرد.
این زندانی سیاسی، شمار قربانیان این حمله را بیش از ۱۱۹ نفر و تعداد مجروحان را ده‌ها نفر عنوان کرد و نوشت نام زندانیان جان‌باخته اعلام نشده است.
او افزود دو بمب عمل‌نکرده در نزدیکی دادسرای اوین و مجتمع کچویی باقی مانده بود که در صورت انفجار، تلفات بیشتر می‌شد.
خندان با بیان اینکه ۴۰ نفر کادر رسمی زندان جزو کشته‌شدگانند و آمار دقیقی از نیروهای انتظامی، پرسنل قراردادی و غیره اعلام نشده است، نوشت برخی از بازجویان و پرسنل وزارتِ اطلاعات نیز جزو کشته‌شدگان هستند و سرپرست دادسرای اوین بالاترین و امنیتی‌ترین مقامی است که در این حمله کشته شد.
خندان با اشاره به اینکه موج انفجار دوستش را از تخت سه‌طبقه به کف اتاق پرتاب کرد و زندانی اهل نیجریه که در آشپزخانه بود، هراسان ظرف غذای داغ را روی نیم‌تنه زندانی دیگری خالی کرد و او از گردن تا کمر سوخت، نوشت چند نفر لحظاتی بیهوش شدند و بسیاری زیر باران شیشه و در اثر کوبیده‌شدن به دیوار و نرده‌ها به‌شدت زخمی شدند.
این فعال حقوق بشر با اشاره به بازگرداندن زندانیان به اوین پس از ۴۵ روز نوشت از کل زندان اوین تماما ویران، تنها بخشی از بند هفت را جارو کرده‌اند و کتابخانه و سالن ورزش تعطیل ماند، کیفیت نان نامطلوب بود و اداره زندان در آشفتگی و بی‌برنامگی می‌چرخید؛ بااین‌حال، بازگرداندن زندانیان قرار بود «نشانه تعطیل‌نشدن نماد سرکوب» باشد.
او در پایان نوشت: «اوین امروز نماد و الگوی کوچک‌تر کشوری است که می‌توانست آباد و آزاد با مردمانی خوشبخت مهد صلح و آرامش و رفاه باشد.»
دیده‌بان حقوق بشر پیش از این در ۲۳ مرداد در گزارشی اعلام کرد حمله اسرائیل به زندان اوین «غیرقانونی» بوده و یک «جنایت جنگی مشهود» به شمار می‌رود.
۳۱ تیر نیز سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرد حملات ارتش اسرائیل به زندان اوین نقض جدی حقوق بین‌الملل بشردوستانه بوده و باید به‌عنوان جنایت جنگی مورد تحقیقات کیفری قرار گیرد.